Дунё бозорида килоси 500 долларгача баҳоланадиган ўсимлик ўзимизда ўсади!
09/May/2024 06:01
4260
Амударё дельтаси, Қизилқум ва Устюрт кенгликларида тарқалган ва «чўл женьшени», «саҳродаги ҳаёт илдизи», «олтин томир» номлари билан аталувчи цистанхе ўсимлиги фармацевт олимлар эътиборини тортмоқда.
Бердақ номидаги Қорақалпоқ давлат университетининг экология ва тупроқшунослик кафедраси доценти Низаматдин Мамутовнинг сўзларига кўра, 2 минг йилдан буён Хитой тиббиётида фойдаланиб келинаётган бу ўсимлик кўп касалликларга даво ва умрни узайтириш хусусиятига эга. Цистанхе бўғинлардаги оғриқлар, буйрак касалликларини даволаш, шунингдек, хотира ва иммунитетни мустаҳкамлаш, асабни тинчлантиришда, айниқса, мия ўсимтасининг олдини олишда тенги йўқ дармон ҳисобланади.
– Бир-икки йил аввал Шимолий Корея ва Хитойдан келган дори тайёрловчилар ушбу ўсимликни аҳолидан кўп миқдорда сотиб олиб, юртларига олиб кетишарди, – дейди Н.Мамутов. – Эшитишимча, халқаро бозорда майдаланган цистанхенинг бир килограмми 200-500 АҚШ долларигача нархланар экан.
Цистанхелар саксовул, қандим сингари ўсимликлар илдизида учрайди, Қорақалпоғистонда унинг 4 тури ўсади.
Айни пайтда Ер юзида 500 минг хил ўсимлик мавжуд бўлса, унинг фақат 20 минг туридан озуқа сифатида фойдаланилади. 18 минг тури шифобахш хусусиятга эга. Цистанхе Шимолий Африка, Марказий Осиё ва Пиреней ярим ороли чўлларидагина ўсади. Япония, Хитой ва Қозоғистон фармацевтикаси билан косметологиясида кенг қўлланилади. «Казинформ» сайтининг маълумотларига қараганда, Қозоғистонда у «бўри озуқаси» деб аталади. Овчилар ва ўрмон атрофида яшовчиларнинг кузатувларига қараганда, совуқ қишдан чиққан ҳолсиз бўри шу ўсимлик илдизини истеъмол қилиб, куч олади.
Ҳозирги вақтда Қозоғистон Марказий Осиёда цистанхени қайта ишлаб, экспорт қилаётган ягона давлат бўлиб, унинг асосий харидорлари Япония, Хитой ва бошқа Шимоли-шарқий Осиё давлатларидир. Қозоғистоннинг Жамбил вилоятидаги цехда йилига 100 тоннадан ортиқ қуритилган цистанхе етиштирилади. Қимматли хомашё сифатида мазкур ўсимликка бўлган талаб йилдан-йилга ортмоқда.
Олимларнинг таъкидлашича, Қозоғистонда саксовулдан ёнилғи сифатида фойдаланилиши оқибатида цистанхе ўсимлиги камайиб кетмоқда, ҳатто йўқ бўлиб кетиш хавфи мавжуд. Илгари Россия ҳудудида ҳам кўп тарқалган бу ўсимлик бугунги кунда Қизил китобга киритилган.
Қорақалпоғистон ахборот агентлиги мухбири
16+