Ғўзапоя ва қовочоқдан ўғит сифатида фойдаланиш
Йил давомида Республикамиз миқёсида 3 млн. т га яқин ғўзапоя тўпланади. Унинг таркибидаги азот, фосфор, калий ва микроэлементлар миқдори гўнгдагидан қарийб 2 марта кўпдир (1-жадвал). Ғўзапояни ўғит сифатида ишлатиш эвазига пахта ҳосилдорлиги ўрта ҳисобда 2—3 ц/га га ошади. Ғўзапояни махсус техника билан жойида майдалаб сўнгра шудгор қилиш ва тўғридан-тўғри ҳайдаб юборишдан турлича самара олинади. Бунинг асосий сабаби иккинчи ҳолда ғўзапояни тупроққа аралаштириб сифатли ҳайдалмаслигидадир.
1-жадвал. Ғўзапоя ва қовочоқ таркибидаги озиқ моддалар миқдори, %
(Қ. Розиқов, 1976)
Ғўзанинг тана қисми |
Азот |
Фосфор |
Калий |
Ғўзапоя |
0,93 |
0,58 |
2,75 |
Қовочоқ |
1,03 |
0,49 |
3,00 |
Майдаланган ғўзапоя компост сифатида ўрага бостирилиб, устига минерал ўғит, сув ва вилт замбуруғининг кушандаси триходерма қўшилса, сунъий гўнг ҳосил бўлади. Айни модда пахта ҳосилдорлигини гектарига 3— 4,5 ц/га ошириши мумкин, лекин уни тайёрлаш учун кетадиган сарф-харажатлар кўп бўлгани сабабли кенг қўлланилмайди. Ғўзапоя кули фосфор ва калийга бой бўлгани учун ундан беда етиштиришда унумли фойдаланиш мумкин.
Манба:
Б. Мусаев (2001). Агрокимё. Тошкент: Шарқ.