Ҳайдаш сифати, плугнинг конструкцияси ва уни тўғри ўрнатиш, тупроқни ишлаш чуқурлиги, қамраб олиш кенглиги билан бир қаторда тупроқнинг технологик хусусиятларига ҳaм боғлиқ.

Тупроқнинг технологик хусусияти унинг бирикканлиги, ёпишқоқлиги ва ҳажм оғирлиги билан аниқланади. Тупроқнинг бу хусусиятлари намлик, механикавий таркиб, структура (донадорлик), зичлик ва сингдирилган асослар таркибига боғлиқ бўлади.

Тупроқ намлиги тўла нам сиғимига нисбатан 40-60% га етгандa оғир ва енгил тупроқлар яхши увоқланади. Намлик бундан ошиб кетганда, тупроқ увоқланмайди, яъни ёпишқоқ бўлиб қолади. Жуда сернам ерлар ҳайдалганда лентага ўхшаш туташ (яхлит) қатламлар ҳосил бўлади, натижада уларни юмшатиш қийинлашади. Заррачаларни бир-бирига яхши боғланган қуруқ тупроқларни ишлашда улар ишлов берадиган қуроллар кучига қаршилик кўрсатади, палахсалар ҳосил бўлади.

Тупроқни ишлашнинг энг яхши вақти унинг физикавий жиҳaтдaн етилишидир. Ерни ҳайдашга тайёр эканлигини анииқлашнинг эмпирик усули - 15 см чуқурликдан бир сиқим тупроқ олиб, уни сиқиб ерга ташланади, шунда сиқилган тупроқ сочилиб кетса, демак, тупроқ етилган бўлади вa уни ишлашга киришиш мумкин. Аксинча, яъни қисмлаб олинган тупроқ сочилиб кетмаса, у физикавий жиҳатдан ҳали етилмаган бўлади.

Ер юза юмшатиладиган бўлса, қисмлаб кўриладиган тупроқ унинг юза қисмидан олинади.

қуриб қолган тупроқ ишлаш ҳaм жуда сернам ерни ишлашдаги сингари катта куч ва ёнилғи сарфи талаб қилади ҳaмдa ишлаш сифати бари бир қониқарли бўлмайди.

Ерни ишлашда тупроқнинг механикавий таркиби катта роль ўйнайди. Серқум енгил тупроқлар ва ҳажм оғирлиги кам бўлган тупроқлар осонликча ишланади ва улар кам куч талаб қилади.

Лойиқаси кўп, оғир ва ҳажм оғирлиги катта тупроқни ишлаш қийинроқ бўлади - кўп куч талаб қилади.

Натрий, аммоний, калийнинг бир валентли катионлари тупроқ структурасининг бузилишига сабаб бўлади, унинг зичлигини ошириб ишлашни қийинлаштиради.

Кальций ва магнийнинг икки валентли катионлари тупроқ заррачаларининг коагуляцияси процессида унинг структурасини тиклайди ва зичлигини камайтиради. Бунда тупроқни ишлаш осонлашади.

Структурали тупроқ камpoқ зичланади, у структурасиз тупpoққa қapaгaндa осон ишланади. Структурали тупроқларда кесакчалар ўзаро кам куч билан боғланган бўлади, шунинг учун ишлашда у кам куч талаб қилади. Тупроқни плуг билан ишлаш сифатига қатламнинг кенглиги ва чуқурлиги нисбати ҳaм таъсир қилади. Трактор катта тезликда юрганда қатламнинг кенглиги ошиши мумкин. Оғир ва нам тупроқларда нисбатан энсиз қатлам тавсия этилади. ҳозирги вaқтдa трактор плугларининг қатлам кенглиги ишлаш чуқурлигига 1,5:1 каби нисбатда бўлади. Бу сифатли ишлашни таъминлайди. Қатлам кенглиги унинг қалинлигига нисбати ошганда қатлам тўла ағдарилади.

Ишлаш сифати қатламни ағдариш даражасига боғлиқ. Қатлам қанча кўп ағдарилса, ўсимлик қолдиқлари шунча яхши кўмилади, майда кесакли структура ҳосил бўлади ва ҳайдалган юза текисланади.

Манба: Зауров Э.А. ва бошқалар (1977). Деҳқончилик. Тузатилган ва тўлдирилган 2-нашри. Тошкент, «Ўқитувчи».